Planting av hageblåbær

Vel rett plass!

Når du skal plante hageblåbær, vær klar over at feltet skal stå i mange år. Det går år frå du plantar til du kan hauste bær, og enda fleire år før sal av bær har betalt for kostnaden med å etablere feltet. Skal du tene pengar på denne investeringa, må du gjere dei rette vala ved etablering.

Det er ein absolutt føremon å starte denne planlegginga eitt-to år før vi plantar. Det er mange omsyn å ta: Kan feltet utvidast? Kor lett er det å ha det daglege tilsynet? Korleis er det å få fram vatn til eit vatningsanlegg? Når vi kjem til den dagen vi skal selje bæra, har vi klart ei omsetnadsform? Desse og mange fleire spørsmål bør vi ha drøfta før vi plantar. Den beste måten å starta denne førebuinga på, er ved å delta på kurs og ved å besøka etablerte dyrkarar.

Passer jorda?

Hageblåbær krev sur jord, dvs. jord med pH mellom 4,0 og 5,5. Er pH høgare enn 5,5, må du forsure jorda FØR du plantar. Planter som er sett i jord med for høg pH, vil slutte å vekse. Sjølv om du seinare får pH ned til rett nivå, vil desse buskane likevel ikkje kome i vekst.

Hageblåbær krev godt drenert, laus jord for å trivast. Buskane vil ikkje tole å stå i vassjuk jord. Då vil dei slutte å vekse. Stiv leirjord og rein myrjord bør difor unngåast.

Og ikkje minst, hageblåbær vil ha eit høgt innhald av organisk materiale i jorda. Dersom det organiske innhaldet i jorda er under 3% må ein blande inn sagflis eller liknande i jorda før planting.

Grunngjødsling.

Grunngjødsling og justering av pH gjennomfører vi før vi drillar opp feltet. Husdyrgjødsel kan godt nyttast. T.d. er det frå Polen tilrådd opp til 4 tonn fast storfegjødsel pr. dekar. Brukar vi fullgjødsel, er det berre klorfattig handelsgjødsel som er aktuelt. Ved dosering, gå ut frå 4-6 kg N pr. dekar.

Justering av pH.

Høg pH er eit av dei viktigaste problema når nye felt skal etablerast. Symptom på for høg pH er gulaktige blad med grøne nervar, særleg på nye skot. Blada er små og vert ofte brune og dett av busken før tida. Buskane veks dårleg og nokre vil døy ut. Planter som har stagnert i vekst som fylgje av høg pH vil ikkje koma seg igjen, sjølv om pH seinare vert korrigert. Blåbær som er planta på jord med for høg pH må som oftast sanerast og feltet plantast til på nytt for å oppnå jamn og kraftig vekst.

pH i jord til hageblåbær bør liggje mellom 4,0 og 5,5. Bruk den øvre grensa som mål når du plantar, sidan pH vil bli redusert som fylgje av N-gjødsling. Tabell 2. Viser kor mykje svovel som må til for å redusera pH i ulike jordarter. Vær klar over at svovel i seg sjølv ikkje fører til surare jord, men den mikrobielle prosessen som overfører svovel til sulfat. Denne prosessen krev varm og fuktig jord. Tilførsel av svovel om hausten vil difor normalt ikkje føra til forsuring av jorda før neste sommar.

Innblanding av sagflis

Er det organiske innhaldet i jorda lågare enn 3%, bør det blandast inn sagflis eller anna organiske materiale i jorda før planting. På vestkysten av USA tilrår dei å blanda inn eit 9 cm tjukt lag med sagflis (frå douglasgran) i matjordlaget i drillane, ned til 25 cm. Dette vert gjort ved å leggje ut sagflisa i 90 cm breie band der drillane seinare skal lagast. Sidan sagflis bind nitrogen må det tilførast ekstra med nitrogen, tilsvarande 0,4 kg N pr m³ sagflis. Omrekna til norske forhold, vil det med 3 meters radavstand gå med 30 m³ sagflis pr dekar. For å oppvega for N-bindinga må det blandast inn 12 kg N (25 kg Urea) pr dekar.

Kva med området mellom rekkjene?

Mellom planterekkjene er det vanleg enten å så gras, eller å halde området vegetasjonsfritt. Eit grasdekke mellom rekkjene, er ofte å føretrekkje. Det er mindre fare for erosjon, og det vert mindre sølete å ferdast i feltet i våte periodar. Sår ein til med gras, vert problemet med andre ugras mindre. Såing bør gjerast etter drillane er oppkøyrde, men før planting. Dette for å hindra for sterk spiring av grasfrø i plantehola. Vel ein å ha det vegetasjons-fritt mellom rekkjene, må ein dei fyrste åra føreta gjentekne sprøytingar med spirehemmande middel. Etter kvar vil ein få eit mosedekke på jorda som vil redusera trongen for ytterlegare sprøytingar.

Planting.

Her i landet tilrår vi planting på drill, kanskje opp i mot 40 cm høge. Denne oppdrillinga kan ein gjere hausten før planting, medan jorda er lagleg å arbeida med. Ein kan også leggje ut aktuelt dekkemiddel. Om ikkje bør ein sprøyte drillane med ei eller anna form for spirehemmande middel. Det er ein føremon å få planta så tidleg om våren som vêr og klima tillet. Buskar som ennå er i kvile når dei vert planta, vil klara seg mykje betre i den fyrste kritiske fasen, enn buskar som alt har fått blomstrar og lauv. Vær nøye med plantinga, at jorda vert skikkeleg klemt rundt røtene, og at busken er planta djupt nok. Når vi plantar på drill, vil jorda i drillen etter kvart siga noko. Plantar vi for grunt, vil buskane etter kvart stå på drillen med deler av rotklumpen over. Dette vil utsetje busken for tørke. Planteholet bør gravast minst 4 gonger så stort som klumpen på busken. Ofte kan det vera ein føremon å ha noko våt torvjord ned i planteholet når du plantar. Etter busken er planta, skjer bort alle skadde og sjuke greiner og fjern alle blomsterknoppar. Nyplanta buskar er særleg utsette for sviing av røtene ved bruk av handelsgjødsel. gjødsel. Har ein difor grunngjødsla, kan ein oftast vente til neste år med gjødsling.